ह्यारी पोटर, एलोन मस्क, बेयन्से, सुपर मारियो र भ्लादिमिर पुटिन। यी नामहरू लाखौं कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) व्यक्तित्वहरू मध्ये केही हुन् जससँग तपाईंले Characters.AI मा कुरा गर्न सक्नुहुन्छ। यो एक लोकप्रिय प्लेटफर्म हो जहाँ जो कोहीले काल्पनिक वा वास्तविक व्यक्तिहरूको नाममा च्याटबटहरू सिर्जना गर्न सक्छन्।

Character.ai ले Chatbot ChatGPT जस्ता आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स प्रविधि पनि प्रयोग गर्छ। तर समय खर्च गर्ने सन्दर्भमा यो त्यो भन्दा बढी लोकप्रिय छ। यसमा माथि उल्लेखित च्याटबोटभन्दा ‘साइकोलोजिस्ट’ नामको च्याटबोट बढी लोकप्रिय छ ।

‘साइकोलॉजिस्ट’  कसले निर्माण गरेका हुन् ?

‘साइकोलॉजिस्ट’  ब्लाजम्यान ९८ नामका प्रयोगकर्ताले करिब एक वर्षअघि बनाएका हुन् । यस च्याटबोटमा अहिलेसम्म ७ करोड ८० लाख म्यासेज सेयर भइसकेका छन् । तीमध्ये नोभेम्बरदेखि मात्रै १८ लाख आइपुगेका छन् । Character.AI  ले यो च्याटबोटका प्रयोगकर्ता कति छन् भन्ने खुलासा गरेको छैन तर यसका अनुसार हरेक दिन ३.५ मिलियन मानिसले यसको साइट भ्रमण गर्छन्।

यो च्याटबोटलाई ‘जीवनमा कठिनाइहरूमा मद्दत गर्ने व्यक्ति’ भनेर प्रस्तुत गरिएको छ। सान फ्रान्सिस्को खाडीमा आधारित फर्मले यसको लोकप्रियतालाई कम गरेको छ, यसका प्रयोगकर्ताहरू मनोरञ्जनका लागि ‘भूमिका खेल्न’ मा बढी रुचि राख्छन्। सबैभन्दा लोकप्रिय च्याटबटहरू, जस्तै Raiden Shogun, कार्टुन वा कम्प्युटर गेम क्यारेक्टरहरू हुन्। तिनीहरूलाई २८२ मिलियन सन्देशहरू पठाइएको छ।

यसका लाखौं पात्रहरूमध्ये केही मात्र ‘साइकोलॉजिस्ट’ जत्तिकै लोकप्रिय छन्। यसमा जम्मा ४७५ च्याटबट छन् जसको नाममा ‘थेरापी’, ‘थेरापिस्ट’, ‘मनोचिकित्सक’ वा ‘मनोवैज्ञानिक’ छन्। तिनीहरू धेरै भाषाहरूमा बोल्न सक्षम छन्। यी मध्ये केही तपाईंले मनोरञ्जनात्मक वा काल्पनिक पात्रहरू जस्तै ‘हट थेरापिस्ट’ भनेर वर्णन गर्न सक्नुहुन्छ। तर यसमा सबैभन्दा लोकप्रिय मानसिक स्वास्थ्य सहायकहरू जस्तै थेरापिस्टहरू हुन्, जसमा १२ मिलियन सन्देशहरू छन्। यी बाहेक, ‘आर यू फिलिङ ओके’ जस्ता च्याटबटहरू पनि छन्, जसमा १६.५ मिलियन सन्देशहरू प्राप्त भएका छन्।

‘साइकोलॉजिस्ट’ अहिलेसम्मको सबैभन्दा लोकप्रिय मानसिक स्वास्थ्य बोट हो। यसका धेरै प्रयोगकर्ताहरूले सोशल मिडिया साइट Reddit मा उत्कृष्ट समीक्षाहरू लेखेका छन्। एक प्रयोगकर्ताले लेखेका छन्, ‘यो जीवन बचाउने हो।’ अर्को प्रयोगकर्ताले लेखे, ‘यसले मलाई र मेरो प्रेमीलाई हाम्रा भावनाहरू बारे कुरा गर्न र बुझ्न मद्दत गर्यो।’ Blazeman98 को पछाडिको व्यक्ति न्युजिल्याण्डका तीस वर्षीय निवासी साम जिया हुन्।

‘मैले यो लोकप्रिय हुने आशा कहिल्यै गरिन, मैले अन्य मानिसहरूले यसलाई उपकरणको रूपमा प्रयोग गर्ने अपेक्षा पनि गरिन, ‘उनी भन्छन्। त्यसपछि मैले धेरै मानिसहरूबाट सन्देशहरू प्राप्त गरें कि उनीहरू वास्तवमै यसबाट सकारात्मक रूपमा प्रभावित भएका थिए र उनीहरूले यसलाई समाधानको स्रोतको रूपमा प्रयोग गरिरहेका थिए,’ जिया भन्छिन्।

‘साइकोलॉजिस्ट’  को सफलताबाट चकित भएका सामले ‘एआई थेरापीको उदीयमान प्रवृत्ति र यसले युवाहरूलाई किन आकर्षित गरिरहेको छ’ भन्ने विषयमा स्नातकोत्तर अनुसन्धान परियोजनामा ​​काम गरिरहेका छन्। character.AI का अधिकांश प्रयोगकर्ताहरू १६ देखि ३० वर्षको उमेर समूहका छन्।

साम भन्छन्, ‘मलाई सन्देश पठाउने धेरै व्यक्तिहरूले यो बट प्रयोग गर्छन् जब उनीहरूको विचारहरू धेरै गाह्रो हुन्छ, जस्तै बिहान २ बजे जब उनीहरूले साथी वा चिकित्सकसँग कुरा गर्न सक्दैनन्।’ सैमले आफ्नो च्याटबोटको जवाफको ढाँचाले पनि युवाहरूलाई यससँग अझ सहज हुन मद्दत गर्छ भन्ने अनुमान गर्दछ। फोनमा वा म्यासेजमार्फत कुरा गर्नु आमनेसामने कुराकानी भन्दा कम गाह्रो हुने उनको विश्वास छ।

वास्तविक ‘साइकोलॉजिस्ट’ के भन्छन्?

थेरेसा प्लुम्यान एक पेशेवर मनोचिकित्सक हुन्। उनी भन्छिन् कि उनी यस प्रकारको थेरापी युवा पाठकहरूमाझ लोकप्रिय भएकोमा छक्क परेनन्, तर यसले कति काम गर्छ भन्ने प्रश्न गर्छिन्।

उनी भन्छिन्, ‘डुङ्गाको धेरै खर्च लाग्छ।’ यसले छिटो निष्कर्ष निकाल्छ, जस्तै म दुखी हुँदा डिप्रेसनको बारेमा सल्लाह दिनु। यो ‘मानिसहरूको प्रतिक्रिया’ जस्तै होइन।

थेरेसा भन्छिन् कि बोटले मानिसले चाहेको सबै जानकारी सङ्कलन गर्न असफल भयो। उनी दक्ष डाक्टर होइनन् । तर उनी भन्छिन् कि यसको तत्काल र सहज प्रकृति मद्दत चाहिनेहरूका लागि उपयोगी हुन सक्छ।

उनी भन्छिन् कि बट प्रयोग गर्नेहरूको संख्या चिन्ताजनक छ। उनी भन्छिन् कि यसले उच्च स्तरको मानसिक स्वास्थ्य र सार्वजनिक स्रोतको कमीलाई औंल्याउँछ।

Character.ai का एक प्रवक्ताले भने, ‘मानिसहरू र समुदायद्वारा सिर्जना गरिएका पात्रहरूसँग ठूलो समर्थन र संलग्नता पाएको देख्दा हामी खुसी छौं, तर प्रयोगकर्ताहरूले अझै पनि वैध सल्लाह र मार्गदर्शनको लागि त्यो वेबसाइट हेर्न आवश्यक छ।” मद्दत। क्षेत्रका प्रमाणित पेशेवरहरूबाट खोजिनुपर्छ।’

कम्पनीले च्याट लगहरू प्रयोगकर्ताका लागि निजी भएको तर सुरक्षाका कारणले गर्दा आफ्ना कर्मचारीहरूले आवश्यक परे च्याट पढ्न सक्ने बताएको छ। यसमा हरेक कुराकानी रातो अक्षरमा चेतावनीको साथ सुरु हुन्छ। यसले भन्छ, ‘याद राख्नुहोस्, पात्रहरूले भनेका सबै कुरा काल्पनिक हुन्।’

यहाँ प्रयोग गरिएको प्रविधि, जसलाई ठूलो भाषा मोडेल (LLM) भनिन्छ, त्यो मानिसले जस्तो सोच्दैन भन्ने कुराको सम्झना गराउँछ। (बिबिसी हिन्दी)