काठमाडाैं । नेपालको अर्थतन्त्रको विषयमा कुरा गर्दा त्यसका आधारहरु कति बलिया छन् भन्ने हेर्नुपर्ने हुन्छ । पछिल्लो तथ्यांकले अर्थतन्त्रमा सुधार भइरहेको देखिन्छ । अहिले अर्थतन्त्रमा दुई तीन क्षेत्रमा राम्रो सुधार भइरहेको देखिन्छ ।

बैंकिङ क्षेत्रमा एक/डेढ वर्षअघि ठूलो दवाव तरलताको थियो । ब्याजदर पनि उच्च थियो । अहिले तरतलामा सुधार भएसँगै ब्याजदर पनि घट्दो क्रममा छ । बैंकहरुको सिडियो रेसियो ७८ प्रतिशतको हाराहारइमा आइरहेको छ । बैंकमा थुप्रिएको तरलता ३ प्रतिशत ब्याजदरमा खिचिरहेको छ । निक्षेप संकलन बोलकबोलबाट गरिरहेको छ । त्यसबाट पनि तरलता खिचिरहेको छ । अहिले तीन खर्बको हाराहारीमा तरलता खिचिरहेको नेपाल राष्ट्र बैंकका कार्यकारी निर्देशक गुणाकर भट्टको भनाइ छ ।

अहिले बैंकको कर्जाको ब्याजदर पनि एकल अंकमा आइसकेको छ । निक्षेपको ब्याजदर ५.६६ प्रतिशत छ । त्यो हेर्दा बैंकिङ क्षेत्रमा पर्याप्त साधनको उपलब्धता देखिन्छ ।

अर्थतन्त्रको बाह्य क्षेत्रमा पनि राम्रो सुधार देखिन्छ । ब्यालेन्स अफ पेमेन्ट सन्तुलनमा छ । विदेशी विनिमय सञ्चिती साढे १३ महिना वस्तु तथा सेवा आयात धान्न पुग्ने अवस्थाले पनि बाह्य क्षेत्र बलियो हुँदै गएको छ भन्ने देखाइरहेको छ । अर्को सरकारको राजश्वमा विगतको तुलनामा सुधार भएको छ । तर अपेक्षित रुपमा विशेषगरी पुँजीगत खर्चमा  भने सुधार हुन सकेको छैन ।

यो सँगै अर्थतन्तन्त्रको मूख्य चार क्षेत्रमध्य एक क्षेत्र मुद्रास्फीति नियन्त्रणमा छ । पछिल्लो तथ्यांक (साउनको) अनुसार वार्षिक विन्दुगत मुद्रास्फीति ४.१ प्रतिशत छ । आर्थिक वृद्धिमा भने उत्साह आउन सकेको छैन । यसैले आर्थिक क्रियाकलाप विस्तारमा थप मेहनेत गर्नुपर्ने र धेरै क्षेत्र परिचालन गराउनुपर्ने देखिएको कार्यकारी निर्देशक भट्ट बताउँछन् ।  । सरकारी क्षेत्र र निजी क्षेत्र र सरकारी क्षेत्रले आर्थिक वृद्धिको लागि केही काम गर्नुपर्ने उनको भनाइ छ ।

नेपालवाच र फाइनान्सियल लिट्रेसी नेपालको सहकार्यमा निर्मित टेलिभिजन कार्यक्रम ‘कुरा पैसा’ को यो एपिसोडमा नेपालको वर्तमान आर्थिक अवस्था, मुद्रास्फीतिलगायत विषयमा केन्द्रित भएर  नेपाल बैंकर्स संघका अध्यक्ष भुवन दहालले नेपाल राष्ट्र बैंकका कार्यकारी निर्देशक डा. गुणाकर भट्टसँग कुराकानी गरेका छन् । हेर्नुहोस् पूरा कुराकानी :