‘बन्द खामभित्रको चिठीमा मान्छेले के–के लेख्दा हुन् ? अझ चिठी नै किन लेख्दा हुन् ?’

आठ-नौ वर्षको उमेरमा किरण तिम्सिनाका मनमा उठेका सवाल हुन् यी । बुवाको अफिसमा आउने चिठीका चाङ हेर्दा उनलाई यस्तो लाग्थ्यो । त्यही चिठी ओसारपसार गर्ने हुलाक कार्यालयका अधिकृत बुबा हरिकृष्णले एक दिन भने, ‘यस्ता चिठीमा प्रायः घर छोडेर टाढा परदेश पुगेकाले आफ्नो हालखबर लेखिपठाउँछन् । आफन्तको माया मिसिएको चिठी कहिले आउला भनेर गाउँघरका मान्छे हाम्रो बाटो हेरिबस्छन् । चिठी पाएपछि उनीहरू खुब खुसी हुन्छन् । उनीहरूले पनि ती परदेशीलाई चिठीमा उत्तर लेखिपठाउँछन् ।’

बुवाको कुराले उनलाई हजुरआमाको गुप्त सन्दुकबाट गुलियो मिठाइ पाएजस्तो अनुभूति भयो । ‘ठूलो भएर म पनि बुवाजस्तै बन्छु, पोष्ट अफिसर बन्छु’ मनमनै उनले विचार गरे । तर समयले उनलाई अर्कै बाटो हिँडायो । उनी उद्यमी बने । उद्यमकै बाटोबाट आम मान्छेका खुसीको रंगसँग जोडिएका छन् । पछिल्लो समय उत्सव वा खुसी मनाउने माध्यमका रूपमा केक काट्ने प्रचलन बढ्यो । त्यसैलाई उद्यममा जोड्दै उनको कम्पनी ‘अर्बान गर्ल’ले युजी ब्राण्डको केक उत्पादन गरी बजार पठाउँछ ।

बुवा सरकारी जागिरे, ठाउँठाउँमा सरुवा भइरहने, उनको बाल्यकाल यात्रामै बित्यो । स्थायी घर झापाको दमक भएपनि उनी सिराहाको लहानमा जन्मे । पहिलोपल्ट स्कूल टेक्दा तेह्रथुम पुगेका थिए । कहिले खोटाङ, कहिले दमक, कहिले विराटनगर, नयाँ ठाउँ, नयाँ परिवेश, नयाँ साथी । उनलाई कहिले रमाइलो, कहिले दिक्क लाग्थ्यो ।

‘ठूलो भएर म पनि बुबाजस्तै बन्छु, पोष्ट अफिसर बन्छु’ मनमनै उनले विचार गरे । तर समयले उनलाई अर्कै बाटो हिँडायो । उनी उद्यमी बने ।

अहिले लाग्छ, तिनै यात्राले उनलाई सम्भावनाको नयाँ बाटो खोज्न सिकायो ।

तीन वर्षमै युजी ब्राण्डले केक पारखीमाझ आफ्नो स्वाद पस्किसकेको छ । अर्की उद्यमी निकिता आचार्यसहितको टिम यसमा काम गरिरहेका छन् । उनको व्यवसायिक टिममा ४५ जना सहयात्री छन् । युजीले दैनिक लाख रुपैयाँसम्मको कारोबार गरिरहेको छ ।

यो व्यवसायसम्म आइपुग्न उनले ३० वर्षे उमेरमा निकै उबडखाबड यात्रा तय गरेका छन् । उनले कक्षा सात पढ्दाताका बल्ल कम्युटर देखेका थिए । हाल व्यवसायको सिंगो वासलात उनी कम्प्युटरमै राख्छन् । उनको केक उद्योगमा कार्यरत महिला बेकरहरू केक अर्डरको विस्तृत विवरण कम्प्युटरकै स्क्रिनमा हेर्छन् । यसरी अनलाइन व्यवसायसम्म आइपुग्न नौ-दश कक्षाताका कम्प्युटरमा प्रोग्रामिङ गर्न लागेको लतले काम गरेको छ ।

अहिले सरकारको शैक्षिक पाठ्यक्रममै कम्प्युटर शिक्षा अनिवार्य गरेको छ । दुर्गम गाउँका विद्यार्थी पनि कम्प्युटरसँग जोडिन पाएका छन् । उनले स्कूल पढ्ने बेलासम्म त्यस्तो थिएन । उनी कम्प्युटर भएको स्कूलमै पढ्ने जिकिर गर्दै काठमाडौं आए । नयाँ बानेश्वरस्थित नोबेल एकेडेमीमा कक्षा नौमा भर्ना भए ।

बुवाको जागिर पनि काठमाडौं सरुवा भयो । उनीहरू तीन–चार हजार रुपैयाँ भाडा तिर्ने गरी साँघुरो कोठामा बसे । उनका दाइ प्रवीण त्यसअघि नै सेन्ट जेभियर कलेज पढ्न यता आइसकेका थिए ।

निकै करकरपछि कक्षा दशमा बुबाले कम्प्युटर किनिदिए । उनका सहपाठी रविचन्द्र शाहको संगतले उनलाई कम्प्युटर हार्डवयरमा पनि निकै रुचि बढेको थियो । उच्च शिक्षा त्यतै केन्द्रित गर्न चाहन्थे । तर हार्डवयर गर्नु भनेको त्यतिबेलासम्म मेकानिक हुनु हो भन्ने बुझाइ थियो । त्यसो भएर बुबा उनलाई सिभिल इञ्जिनियर बनाउन चाहन्थे । उनलाई भने कम्प्युटर इञ्जिनियर बन्न मन थियो । उनले दुवै बाटो छोडेर ब्याचलर अफ कम्प्युटर इन्फरमेशन (बिसिआइएस) पढे ।

संविधान माग्दै सडकमा

उच्च शिक्षा अध्ययनका लागि आमाको रुचिलाई ध्यानमा राख्दै उनी अमेरिका जाने तयारीमा जुटे । प्रक्रियाका लागि शुल्क बुझाउन नबिल बैंक पुग्दा अचानक उनलाई ‘देशबाट भाग्न लागेको’ जस्तो भान अनुभूति भयो । उनी फरक्क फर्केर घर आए । आमा रिसाइन्, अलिक दिन उनलाई पनि यसै छटपटी भयो ।

संविधान सभाको निर्वाचन नभएर देश अलमलमा थियो । केही स्कुल, कलेजका साथी मिलेर उनीहरूले ‘कमन युथ स्ट्याण्ड अप’ भनेर सामाजिक राजनीतिक अभियान चलाए । संविधान चाँडै आओस् भन्ने दबाबस्वरुप करिब एक वर्ष अभियान चलाए ।

संविधान सभाको निर्वाचन नभएर देश अलमलमा थियो । केही स्कुल, कलेजका साथी मिलेर उनीहरूले ‘कमन युथ स्ट्याण्ड अप’ भनेर सामाजिक राजनीतिक अभियान चलाए । संविधान चाँडै आओस् भन्ने दबाबस्वरुप करिब एक वर्ष अभियान चलाए । त्यही अभियानमा भेटिइन् निकिता र स्कूलका साथी प्रवेश रिजाल । उनीहरू मिलेर एउटा कम्पनी खोले, त्यो चलेन ।

केही त गर्नै पथ्र्यो, सन् २०१२ को अन्त्यतिर निकिता र किरण मिलेर अनलाइन मार्केट चलाउने विचार गरे । नाम जुराए अर्बान गर्ल । उनीहरूले यूएफओलगायत स्थापित ब्राण्डसँग जोडिएर काम गर्न खोजे, कसैले पत्याएनन् । चीनको प्रख्यात अनलाइन मार्केट अलिबाबाबाट ‘रेप्लिका ज्वेलरी’ मगाएर बेच्न थाले । तर, नेपाल बाहिर पैसा पठाउन नपाइने प्रावधानले निकै झन्झट खेपे । तर प्रयत्न जारी थियो ।

जहाँ समस्या त्यहाँ उपाय ! उनीहरूले शान्तिनगरमा एउटा कोठाको अफिस खोले, एक जना डेलिभरी गर्ने मानिस राखे । बिक्री र प्यकेजिङको काम उनीहरू आफैंले हेर्थे । फेसबुक पेज बनाए, अर्डर आउन थाल्यो । बेकरीहरूबाट लिएर केक बेच्न थाले । तर, कहिले समयमा सामान तयार नहुने, कहिले अर्डरभन्दा फरक पर्ने । ग्राहकको गाली खाएर हैरान । उनीहरूले बुझे, अर्काको भर परेर व्यापार नहुने भो । त्यसबेलासम्म उनीहरूसँग केही रकम बचत भइसकेको थियो । भिमसेनगोलामा १० लाख रुपैयाँ लगानीमा आफैंले सानो केक उद्योग शुरु गरे । तर त्यसअघि नै अफिस भने मीनभवनमा थियो । यही दुरीका कारण अर्डर र पेमेन्टलाई कम्प्युटर प्रणालीमा राख्न बाध्य भए । एप पनि बनाए ।

व्यापार बढ्दै गयो, फराकिलो ठाउँको खाँचो प¥यो । छ वर्षका लागि उनीहरूले मध्य बानेश्वरको पशुपति कोलोनीमा एउटा ठाउँ लिए । त्यहीँबाट अहिले उनीहरूको उत्पादनदेखि बजार व्यवस्थापनसम्मको काम हुँदै आएको छ । युजीलाई उनीहरूले आज उनको कारखानामा १४ जना महिला बेकर र सहयोगीहरू काम गर्छन् । बेकरहरू कम्प्युटरमा आफैं अर्डर हेरेर केक बनाउँछन् ।

‘सुरुआती दिनमा त्यसरी जुत्ता नखियाएको भए, अप्ठ्याराहरूसँग नजुधेको भए सामान्य जागिरे हुन्थे होला । तर अहिले यतिका मानिसलाई रोजगारी दिएको छु ।

किरण र निकिता केकबारे जानकार वा व्यवसायिक ज्ञान भएरै यस क्षेत्रमा लागेका थिएनन् । हिँड्दै जाँदा यहाँ आइपुगे । अहिले केक पारखीहरूमाझ युजी केकले एउटा पहिचान बनाएको छ । ग्राहकले अर्वानको एप वा इमेलबाट केक अर्डर गर्न सक्छन्, डेलिभरीपूर्व नै केकको फोटो हेर्न सक्छन् । केही कमेन्ट भए गर्न सक्छन् । किरण आफ्ना ग्राहक र स्टाफ दुवै पक्ष खुसी भएको देख्न चाहन्छन् । भन्छन्, ‘ग्राहकलाई हामीसँग जोडिराख्न अनेक उपाय गर्छौं । हाम्रो प्रयत्न ग्राहकलाई गुनासो गर्ने ठाउँ नछोड्ने हो । ‘ह्याप्पी पेड स्टाफ र ह्याप्पी ग्राहक’ हाम्रो व्यवसायको मन्त्र हो ।

‘केक टेस्टिङ’ अफर

अर्बान गर्लसँग ग्राहक आकर्षित गर्ने अनेक व्यावसायिक योजना छन् । दुई महिनादेखि ‘केक टेस्टिङ’ अफर लागू गरेको छ । हरेक शुक्रबार उनीहरूको कारखानामा ५० देखि एक सय जनासम्म केक चाख्न पुग्छन् । जन्मदिन मनाउन चाहने कसैसँग पैसा छैन भने युजीमै आएर मनाउन सक्छन् । एक हजारसम्मको केक कम्पनीले उपहार दिन्छ । किरण भन्छन्, ‘हामी केक बेच्छौं । सँगै मानिससँग जीवनको उत्सव बाँड्न चाहन्छौं ।’

व्यवसाय सिक्दा काटेका अनेक कहरहरू अहिले उनका लागि सम्पत्ति भएको छ । भन्छन्, ‘सुरुआती दिनमा त्यसरी जुत्ता नखियाएको भए, अप्ठ्याराहरूसँग नजुधेको भए सामान्य जागिरे हुन्थे होला । तर अहिले यतिका मानिसलाई रोजगारी दिएको छु । भोलिका दिनमा अझ धेरैलाई रोजगारी दिनेछौँ ।’ निकिता र किरणको संकल्पले सन् २०२२ मा काठमाडौं बारिह पाइला राख्दै छ । राजधानी बाहिरका मुख्य ८ सहरमा युजीले फ्रेन्चाइज खोल्ने अनुमति दिदैछ । यसरी व्यवसायिक फड्को मार्दै गरेको युजी केक विवाहको सिजनमा दैनिक २ सय पाउण्डसम्म र अन्य दिनहरूमा १ सय पाउण्ड बिक्री हुने गरेको छ ।

पैंतीस पाउण्डसम्मका केक

युजीले विभिन्न फ्लेवरका केक उत्पादन गर्छ । ब्ल्याक फरेस्ट, ह्वाइट फरेष्ट भेनिला यी सामान्यतः धेरैलाई मन पर्ने केक हुन् । त्यस्तै, क्लासिक, प्रिमियम, ट्रफल फ्लेभरका केक छन् । त्यसभन्दा महँगोमा रेड भेल्भेट, मोका, फलफूलमा ब्लूबेरी, स्ट्रबेरी, पाइनापल, बटर स्कच, चकलेट बटर स्कचलगायत फ्लेभरमा पाइन्छ ।

यसरी स्वादिलो–रसिलो केकले मान्छेको मन जोड्दै आएका किरणले केही समय मध्य बानेश्वरमै रहेको राजधानी मोडेल कलेजमा अध्यापन गरे । अहिले सोही कलेजका बिएचएमका दुई जना विद्यार्थी एक महिना लगाएर ब्राउनी बनाइरहेका छन् । फाइनल रेसिपी तयार भएपछि यसको पनि उत्पादन सुरु हुनेछ । यसै हिउँदमा आइस केक पनि बन्दै छ । युजीले आधा पाउण्डदेखि ३५ पाउन्डसम्मका केक तयार पार्छ ।

‘हामी जस्ता धेरै युवा देशमै बस्न चाहन्छन् । तिनलाई लगानीको वातावरण दिने जिम्मा सरकारको हो । तर स्टार्टअप व्यवसायलाई अहिलेसम्म उत्साही बनाउने वातावरण खासै बनाउन सकेको छैन । यसमा ध्यान दिइनुपर्छ ।’

निकट भविष्यमा व्यवसायलाई थप विविधिकरण गर्ने सोचका किरण भर्खरै किङ्ग्स कलेजमा एमबीए (टेक्नोलोजी एण्ड इन्नेभेसन) पढ्न थालेका छन् । अमेरिका जाने सपना त्यागेर स्वदेशमै रोजगारी सिर्जना गरिरहेका किरण भन्छन्, ‘हामी जस्ता धेरै युवा देशमै बस्न चाहन्छन् । तिनलाई लगानीको वातावरण दिने जिम्मा सरकारको हो । तर स्टार्टअप व्यवसायलाई अहिलेसम्म उत्साही बनाउने वातावरण खासै बनाउन सकेको छैन । यसमा ध्यान दिइनुपर्छ ।’

प्रकाशित मिति: मंगलबार, मंसिर १४, २०७८, १८:२१:००