काठमाडौं । ६३ बर्षका व्यापारी दिपक मल्होत्रा क्वीन्टल सुन तस्कर प्रकरणमा मुछिएका छन् । ७ बर्षअघि भएको ३३ किलो सुन प्रकरणमा पनि मल्होत्राको संलग्नता भेटिएको थियो । तर उनीसहित २ सय ५६ जनलाई बयान र कारबाही सिफारिस भएको त्यो प्रतिवेदन सरकारले कार्यान्वयन गरेन ।
अनुसन्धानमा संलग्न एक अधिकारीले त्यसपछि पनि मल्होत्रा लगातार सुन तस्कारीमा संलग्न भएको दावी गरेका छन् ।
उनीसँग बैधानिकरुपमा मोबाइल फोन व्यवसाय छ । जलविद्युतको क्षेत्रमा लगानी छ । घरजग्गाको क्षेत्रमा लगानी छ । त्यो भन्दा धेरै उनी हुण्डी कारोबारी र सुनतस्कारको आरोप खेपिरहेका छन् । उनका व्यवसायीक साझेदार बिमल पाडेलले मल्होत्रा हुण्डी कारोबारी भएको एउटा सरकारी बयानमा बताएका थिए ।
तिनै मल्होत्रासँग नेपालवाचका लागि पुष्प ढुंगानाले गरेको कुराकानी:

व्यापार थाल्नुभएको कति भयो ?

मैले सन् १९७९ मा बिकम पढ्दा पढ्दै व्यापार थालेको हुँ । त्यतिबेला म १९ वर्षको थिएँ । मेरो बुबाको होटल व्यवसाय थियो तर बुबाको व्यवसाय नगरेर आफ्नै व्यवसाय थालेँ । सानैदेखि जे गर्छु आफैं गर्छु भन्ने सोचाइ थियो । अहिले व्यापार गर्न थालेको ४४ वर्ष भयो ।

तपाईको व्यापारिक साझेदार बिमल पोडदारको बयान पढेर म तपाईसँग केहि प्रश्न गर्दैछु । उनको बयानमा तपाई हुण्डी कारोबारी हो र त्यस्तो पैसाले सुन तस्कारमा हुनुहुन्छ भन्ने आरोप लगाइएको छ नि ?

पोडदार मेरो व्यापारिक साझेदार हो । विगत ७ बर्षदेखि हामी साझेदारीमा छैनौँ । उसको त्यो बयान मैले पनि पढेको हुँ । उसले दिल्लीमा दिलिप भन्ने मान्छेलाई ६५ लाख रुपैयाँ हुण्डीको पैसा दिएको भनेर बयान दिएको छ । मेरो तर्फबाट उसले हुण्डीको कारोबार हेथ्र्यो भनेको छ ।
पछि मसँग चाँही उसले मलाई टर्चर दिएर त्यो बयान लेखाइयो दाई भनेको थियो ।

दोषी भनेको उसले सफाई पाउँदा बारम्बार मलाई चाँही त्यही कुरामा बदनाम गराउन खोजिएको छ । जेसुकै भनेपनि म २५ वर्षदेखि सुनको व्यापार छोडेको बसेको मान्छे हुँ । हुण्डी के हो भनेर मलाई थाहा नै छैन । किन यस्तो गर्छन् मान्छेलाई ? अनुसन्धान भइरहेको छ । भोली यथार्थ कुरा बाहिर आउँछ । अहिले बेकारमा मलाई एउटा मिडियाले बदनाम गर्ने काम गरिरहेको छ । आफ्नो ढंगबाट कारोबार गरेर हिडेको मान्छेलाई यसरी किन फसाउन खोज्छन् ? यो कुरा बुझ्न साह्रै गाह्रो भइरहेको छ । मलाई यो नाम आयो भन्दा पनि किन आयो भन्ने कुरामा टेन्सन भएको छ ।

तपाईं राजेन्द्र शाक्य भन्ने मान्छेलाई चिन्नुहुन्छ ?

म राजेन्द्र शाक्यलाई चिन्छु । तर व्यापारिक सम्वन्ध छैन । साधारण चिनजान मात्रै हो । म र ऊ दुवै काठमाडौंकै बासिन्दा हौं । कहिलेकहीं भेटियो होला । समूहमा बसेर कुराकानी भयो होला । त्यो भन्दा बढी ऊसँग मेरो कारोबार केही पनि छैन । उसलाई मैले अहिलेसम्म तीन चारपटक भेटेँ ।

कुन प्रसंगमा भेट भएको थियो ?

त्यस्तो कुनै व्यापारिक प्रसंग थिएन । साथीभाइ बस्दा कहिलेकाहीं रेष्टुरेन्टमा भेट भएको हो । त्यो भन्दा बढि राजेन्द्र शाक्यसँग मेरो कुनै पनि प्रकारको कारोबार छैन ।

तपाईंलाई आरके ज्वेलर्स, गोल्ड या डायमण्डको विषयमा थाहा छ ?

सुनेको छु । आरके ज्वेलर्स राजेन्द्र शाक्यकै पसल हो भनेर पत्रपत्रिकामा पढेको हुँ ।

सुन तस्कारीमा तपाईको शाक्यसँग साझेदारी छ भन्ने विषय यसअघिको ३३ किलो सुन प्रकरणमा आएको थियो । त्यो साझेदारी अहिले पनि निरन्तर हो ?

जिन्दगीमा शाक्यसँग मेरो कुनै पनि लेनदेन र साझेदारी छैन ।

३३ किलो सुन प्रकरणमा छानविन हुँदा तपाईको संलग्नता देखियो, तपाईलाई बयानको लागि बोलाउने तयारी भइरहँदा तपाईं त्यतिबेला प्रधानमन्त्रीको टोलिसँगै चीन जानुभयो । प्रधानमन्त्रीलाई रक्षा कवच बनाउनु भयो । यो भ्रमण ७ दिनको थियो । तपाई ५ दिनमै फर्किनुभयो । चाँडै फर्किन तपाईलाई के आपत आइलागेको थियो ?

म बीचबाट फर्किएकै होइन । हाम्रो भ्रमणको तालिका नै पाँच दिनको लागि भनेर तय भएको थियो । चीनको अन्य शहरमा उहाँहरुको भ्रमण थियो । भ्रमणको सानो टोली त्यता गयो । हामी फर्कियौं । म एक्लै फर्किएको होइन । नेपाल चेम्बर अफ कमर्सको पुरै टोली फर्किएको हो । मलाई केही आइलागेर फर्किएको हैन ।

त्यो अनुसन्धानमा तपाईंको तत्कालिन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको स्वकीय सचिव राजेश बज्रचार्यसँग साँठगाँठ भेटिएको थियो, उनसँग कस्तो सम्वन्ध हो ?

म नेपाल चेम्बर अफ कमर्सको उपसभापति । त्यसबाहेक पनि घरजग्गा व्यवसायी महासंघ, नेपाल भियतनाम चेम्बर अफ कमर्स, मोबाइल फोन इम्पोर्ट एसोसिएसन, नेपाल वागमती प्रदेश ताइक्वान्डो फेडेरेसन लगायत विभिन्न संघसंस्थाको नेतृत्वमा छु ।

त्यसकारण म सबै ठाउँमा व्यवसायीहरुको समस्या लिएर जानुपर्ने हुन्छ, भेट्नुपर्ने हुन्छ । प्रधानमन्त्रीकोमा जाँदा पहिला उहाँको स्वकीय सचिवसँग समय लिनुपर्ने हुन्छ । त्यसो हुँदा राजेशजीसँग चिनजान भएको हो । तर प्रधानमन्त्रीसँग खिचिएको फोटो राखेर मेरो विरुद्ध गलत प्रचार गरिदिए ।

बेकारमा मिडिया मेरोपछि लाग्नुको कारण के होला ? यो देशमा म जत्ति सिधा व्यापार गर्ने मान्छे सायद कोही छैन होला । रपनि, मेरो पछाडि सबैजना किन हात धोएर लागेका होला ? मैले कुरौ बुझ्न सकिरहेको छैन ।

म पनि त्यही प्रश्न गर्दैछु । यति धेरै इमान्दारिपूर्वक व्यापार गर्छु भनेर दावी गर्नुहुन्छ । यदि तपाईको संलग्नता थिएन भने बाँकी सारामान्छे अरु काम नै नभए जसरी सबै तपाईंको पछि किन लागे होला ?

एउटा दैनिक पत्रिकाले मेरो नाम किन लियो भनेर म पत्ता लगाउँदै छु । अब चाहीं मैले आफ्नो काम छोडेर भएपनि यो पत्ता लगाउन लाग्छु । ३३ किलो सुन प्रकरणमा पनि मेरो नाममा यसैगरी पित पत्रकारिता भयो । त्यतिबेला म चीन भ्रमणमा गएको थिए । बिमल पोडदार पक्राउ पर्दा दीपक मल्होत्राको पार्टनर समातियो भनेर समाचार आयो । मेरो संलग्नता भेटिएको भए म चीनबाट किन फर्किन्थे ? बाहिरको बाहिरै बस्थे होला नि त । नखाएको विष लाग्दैन । नबिराउनू नडराउनू भन्ने कुरामा म विश्वास गर्ने मान्छे हो । अहिले पनि त्यसरी नाम निस्कियो । मैले छाती खोलेर पत्रकार सम्मेलन गरें । डटेर अगाडि आएँ । मेरो दोष भेटिएमा जुनसुकै सजाय भोग्न पनि तयार छु । तर बारम्बार मेरो पछाडि लाग्नुको कारण के हो भन्ने कुरामा अनुसन्धान गर्दैछु ।

यसको अनुसन्धान आफैं गर्नुहुन्छ कि टोली नै बनाउनुभएको छ ?

आफंै गर्छु । म सिंगल म्यान हो । जे गर्छु आफै गर्छु । प्रेस कन्फेरेन्स पनि म एक्लै बसेर गरें । सबैले सोधेको जवाफ म एक्लैले दिएँ । किनभने यहाँ आफ्नो लागि आफैं लाग्नुपर्छ । गोप्य प्रकारले कसैको सहयोग लिएँ होला, त्यो आफ्नो ठाउँमा छ । तर यसपालि यो कुरालाई दुधको दुध पानीको पानी चाहीं बनाउँछु म ।

सुन प्रकरणमा तपाईंको नाम मुछियो, तर सिंगो प्रतिपक्ष दल तपाईंकै पक्षमा उभिएको छ । हिजो कुनै समय अख्तियार पनि तपाईंकै पक्षमा थियो । प्राविधिक रुपमा त्यहाँ अर्को व्यक्ति भएपनि अख्तियार झण्डै तपाईंले चलाउनुहुन्थ्यो । यसमा त गर्व लाग्छ होला नि ?

यो गर्व होइन दुर्भाग्य हो । यस्तो कुराको आरोप खेप्नु त दुर्भाग्य हो नि । म मोबाइल फोन र घरजग्गा बेच्ने मान्छेले अख्तियार किन चलाउनुपर्यो ? सरकार किन चलाउनुपर्यो ? यी सब कुराहरु सुन्नु नै मेरो लागि दुर्भाग्य हो । मलाई आवश्यक नै छैन । म सिधा सिधा आफ्नो व्यापार गर्ने मान्छेलाई न अख्तियारको आवश्यक छ न सरकारको । न म पैसाको लोभ भएको मान्छे हुँ । मेरो घरजग्गामा कारोबार छ, मोबाइल फोन बेच्छु, हाइडोमा लगानी छ । यी सब कुरा गर्नलाई अख्तियार र सरकार किन चाहियो ?

तपाईं सुन मात्रै होईन, हुण्डीको कारोबार गर्नुहुन्छ भन्ने पनि आरोप छ नि ?

मलाई हुण्डी भनेको नै थाहा छैन । के हो हुण्डी भनेको ? मलाई हुण्डी भनेको थाहा छैन, कस्सम । मैले कसरी कारोबार गर्छु हुण्डीको ? तपाईंको प्रश्न नै मलाई चित्त बुझेन।

अर्थ मन्त्रालय र अन्तरगतका मन्त्रालयमा लामो समयदेखि बस्दै र कमाउँदै आएका कर्मचारीको कालोधन हुण्डिमार्फत बाहिर पठाउने तपाईको धन्दा हो भनेर बिमलले बयानमा भनेका छन् ?

मैले कर्मचारी, नेताको कालो धन हुण्डिमार्फत पठाएर व्यवस्थापन गर्छु भन्नु नयाँ पत्रिकामा मेरो नाम आएजस्तै हो । त्यो भन्दा बढी केही होइनन ।

एउटा व्यवसायीलाई वर्षौंदेखि यत्ति धेरै आरोप लाग्यो । हुण्डिदेखि ३३ किलो सुन समातेको प्रकरणलगायत । एक सय किलो सुन समात्दा सबैभन्दा पहिला तपाईंको नाम मुछियो । मोबाइल फोनमा भित्र सुन हालेर ल्याउनु हुन्छ भन्ने आरोप पनि लाग्यो । एउटा प्रतिष्ठित व्यापारीलाई यत्रो आरोप लागिरहँदा तपाईंले कानुनी उपचारमा गएर प्रतिवाद गरेको त देखिन्न नि ? तै चुप मै चुप भनेर बसेको हो ?

म यी सबै तुच्छ कुराहरुको पछि लाग्ने मान्छे होइन । एउटा उखान छ नि । हात्ति चले बजार, कुत्ता भुके हजार । म यस्तो कुराको पछि लागेर आफ्नो कारोबारलाई बिगार्ने मान्छे होइन । ममाथि ३३ किलो सुनको ठूलो आरोप लागेको हो । ३३ किलो सुन समात्दा म चीनमा थिएँ । म आउँदा यहाँ पाँच दिन भइसकेको थियो । पाँच दिनसम्ममा त्यो समाचार नै बासी भइसकेको थियो । त्यसपछि मैले पछि लाग्ने काम गरिनँ । यसपाली विहान उठ्नेवित्तिकै समाचार देखेँ । मैले १ बजे पे्रस कन्फेरेन्स गरेर डिफेन्ड गरें । प्रेस काउन्सीलमा उजुरी दिनका लागि मसँग अहिले पनि दस्तावेज तयार छ । नयाँ पत्रिकालाई खण्डन छाप्नुहुन्छ कि काउन्सीलमा जाउँ भन्दा खण्डन छाप्नु मेरो आफ्नो अधिकारको विषय भएको बताइयो । तपाई सही हुनुहुन्छ भने माफी पनि माग्छौं र खण्डन पनि छाप्छौं भनेपछि म त्यसको पखाईमा छु ।
म दोषी हैन भन्ने कुरालाई पत्रकार सम्मेलन गरेर स्पष्ट पारिसकेको छु । कतिपय मान्छेले हतार हतारमा किन पत्रकार सम्मेलन गरेको ? किन आत्तिएको ? पनि भने । गर्दा पनि हुँदैन, नगर्दा पनि हुँदैन । जे गर्दा पनि हुन्न ।

अनुसन्धानमा संलग्नले तपाईको यसमा भूमिका रहेको बताइरहेका छन् । लगानी साझेदारीमा राजेन्द्र शाक्यको नाम पनि आइरहेको छ । जसरी कानुनी कदम नउठाएको कुरा गर्नुभयो, पहिला ३३ किलोमा पनि सल्टाएकै हो । अनुसन्धान अधिकृतहरु यस्तै छन्, यसमा पनि सल्टिन्छ भनेर कन्फिडेन्स आएको त हैन नि ?

सुरुमा त, राजेन्द्र शाक्यले के गर्छन् या गर्दैनन् भन्ने विषयमा मेरो कुनै पनि कमेन्ट छैन । उसको व्यापार छुट्टै हो, मेरो छुट्टै । साधारण चिनजान हो भनेर मैले भनिहालें । मैले प्रेस कन्फेरेन्सदेखि हरेक अन्तर्वार्तामा भन्दै आइरहेको छु, आजभन्दा २५ वर्षअघि नेपालको ऐन, कानुन अन्तर्गत रहेर हामीले सुन आयात गथ्र्यौं । त्यो भनेको २०५५ सम्मको कुरा हो । त्यसपछि मैले त्यो व्यवसाय छोडेँ । त्यसपछि मैले एक ग्राम सुन मगाएको कसैले प्रमाणित गरिदियोस् । म अरु व्यापारमा लागेपछि कहिल्यै पनि सुनको काममा लागिनँ ।

मोबाइल आयत र घरजग्गाको व्यापारमा लागें । यत्तिका संस्थामा आबद्ध छु, मान्छेहरुसँग राम्रो सम्बन्ध बनाएको छु । भोलि मैले सुन तस्कर गरेर मलाई तलमाथि भयो भने ती संस्थाहरुलाई के जवाफ दिने ? साथीभाइहरुलाई के भन्ने ? पत्रकार सम्मेलन गर्दा त्यहाँ आएका मिडियाकर्मीलाई के जवाफ दिने ? म साँच्चै मूर्ख मान्छे भएको भए त्यो गर्थे पनि होला । तर म मुर्ख मान्छे पक्कै पनि हैन । मेरो नाम यसरी नयाँ पत्रिकाले एक्कासी लेख्नुको पछाडिको कारण के हो भनेर बुझ्न बाँकी छ । गहिरो कुरा त्यहीँ छ । मेरो नाम लेखेर जनतालाई मतिर डाइभर्ट गरिदिए । त्यसपछि दुई चारवटा गोदाममा छापा मारे । त्यहाँ ब्रेकशुहरु भेटियो । मेरो पछि नलागेर गोदाममा त्यही दिन छापा मारेको भए सुनसहितको ब्रेकशु भेटिन्थ्यो होला नि त ?

४४ वर्षदेखि व्यापार गर्नुहुन्छ । तपाईं ६३ वर्ष भइसक्नुभयो । आर्थिक रुपमा सम्पन्न पनि हुनुहुन्छ । सँगसँगै, जीवनको यो उमेरमा आएर सुन तस्कर अथवा यस्तो अपमानजनक आरोप लागिरहेको छ । यस्तो बेलामा आफैंलाई कस्तो महसुस हुने रहेछ ? परिवार, आफन्त अथवा समाजले कसरी हेर्दो रहेछ ?

यो एक वर्षदेखि सबैको व्यापार बिग्रिरहेको अवस्था छ । बैंकलाई ब्याज तिर्न गाह्रो भइरहेको अवस्था छ । एकातिर आफ्नो व्यापारको पीडा भोग्नुपरिरहेको छ भने नचाहिने टेन्सन थपिदा पीडामाथि पीडा हुन्छ । कमजोर मान्छेहरुले यस्तै बेलामा आत्महत्या गर्छन् । तर म कमजोर मान्छे हैन । म त्यो सोच्न पनि सक्दिन । म अलि लड्न सक्ने मान्छे भएको हुनाले संघर्ष गरेरअघि बढिरहेको छु । जसरी समाजमा मेरो मान प्रतिष्ठामा धक्का पुगेको छ, त्यसको क्षतिपूर्ति तिर्न धेरै गाह्रो छ । मसँग संगत गर्ने र चिन्नेले मैले यस्तो गर्नै सक्दिन भन्ने विश्वास गर्छन् । मलाई साथीभाइको हजारौं फोन आयो । तनाव नलिनु भनेर सान्त्वना दिए । उनीहरुलाई पनि स्वभावैले चिन्ता भयो । सहीको जित हुन्छ, तनाव नलिग भन्दा मैले ठूलो उर्जा पाएँ । त्यसले गर्दा यी सबै कुराका बाबजुद पनि डटेर लडिरहेका छु । सबै काम छोडेर सामाजिक सेवामा लाग्छु भनेर पनि सोचेको थिएँ । देश र जनताका लागि यत्रो काम गर्दा पनि अहिले आएर यस्तो आरोप लाग्छ भने बरु विदेशमै बस्नुपर्ने रहेछ भनेर पनि मनमा आयो ।
आज यस्तै कारणले गर्दा व्यापारी पलायन भइरहेका छन् । गलत गर्नेलाई कारवाही गर्नुपर्छ तर गलत नगर्दा पनि दुनियाँभरको पेलान सहनुपर्छ भने यो देशमा भविष्य छ र ?

तपाईंले पहिला सुन व्यवसाय पनि गर्नुभयो । यत्ति ठूलो सुन तस्करमा कस्तो खालको समूह संलग्न छ ? यसमा राजनीतिक संरक्षण छ कि छैन ? तपाईंलाई कस्तो लाग्छ ?

सानो ठूलो विभिन्न किसिमको तस्कर हुन्छ । अहिलेको सय किलो सुन प्रकरणमा मैले अहिले भन्न पनि मिल्दैन र भन्न पनि हुँदैन । आफूलाई लागेको कुरा भन्दा, जसले पैसा लगानी गरेको छ उसले यत्ति ठूलो जोखिम नउठाउला कि ? एउटा सानो भन्सारलाई मात्रै आधार यत्ति ठूलो जोखिम लिने जमर्को त गर्ला जस्तो लाग्दैन । आज पनि एकजना पक्राउ परेका छन् । यो हेरिरहँदा यसमा राजनीतिक संलग्नता पनि देखिन्छ भनेर मैले पनि पढें । यो कुन लेभलको संलग्नता हो, कसको आश्वासन हो भन्ने कुरा त अगाडि आइहाल्ला । अनुसन्धान भइरहेको छ । धैर्य गरौं । मलाई लाग्छ, यसमा राजनीतिक व्यक्तिको पनि संलग्नता छ ।