काठमाडौं। आधुनिकीकरण र प्रविधिको विकास तीव्र गतिमा बढेको छ । बढ्दो प्रविधि र ग्लोबल ट्रेन्ड हेर्दा अहिलेको प्रविधिलाई प्रयोग गर्नु चुनौतीपूर्ण छ ।

जति प्रविधि बढ्दै छन् अहिले यसलाई नलाउन नजान्दा हामी पछि पर्दैछौं । अझ एआईको विकास र यसको प्रभाव शिक्षा क्षेत्रमा झन धेरै प्रयोग गर्नुपर्ने हो तर यसमा पनि चुनौती देखिन्छ । एआईको माध्यम अहिले जति अवसर दिएको छ चुनौती पनि त्यतिनै थपिएको छ। विभिन्न अध्ययनहरुले त एआईको अत्यधिक प्रयोगले व्यक्तिको आलोचनात्मक सोच र चिन्तन हराउने देखाएको छ ।

प्रविधिको प्रभाव सबै क्षेत्रमा बढिरहेको छ, तर शिक्षामा यसको प्रयोग भने अझै न्यून छ। एआईको प्रयोगबाट शिक्षकलाई पाठ्यक्रम डिजाइन गर्न सहज भएको छ । तर शिक्षकलाई यसको सही ढंगले प्रयोग गर्न भने चुनाैती छ । त्यसले शिक्षा क्षेत्रलाई अझ प्रभावकारी बनाउन, एआईको चुनौती बुझाउन र यसको प्रभावकारी उपयोग गर्न अब एआइमा ग्लोबल गाइडलाइन आवश्यक भइसकेको छ । यसको सही उपयोग नहुँदा, एआईले जटिलता बढाउन सक्छ।

नेपालमा शिक्षा क्षेत्रमा जसरी नयाँ सोच र दीर्घकालिन हिसाबमा अघि बढ्नुपर्ने हो त्यस्तो प्रकारको न त नीति छ न  सोच । नीति कार्यान्वयनको पक्ष अझ फितलो छ ।

विश्वविद्यालय विद्यार्थीलाई पढाउने सिकाउने भन्दा पनि अरु नै कुरामा रुमलिएकाे पाइन्छ । नेपालको शिक्षा प्रणालीलाई प्रभावकारी बनाउन एआईको प्रयोगमा जोड दिन जरुरी छ । यसको प्रभावकारी उपयोग गर्ने हो भने सबै पक्षबाट समन्वय र तयारी आवश्यक छ।

(एजुकेसन डायलगमा बडी एण्ड डाटाकी इडी दोभान राईले राखेको भनाइ। उनी कम्प्युटर वैज्ञानिकसमेत हुन् )  

यसको पूरा अंश हेर्न तलको भिडियोमा जानुहोस् :