काठमाडौं । सम्पत्ति शुद्धिकरण निवारण र आतंकवादी गतिविधिमा वित्तीय लगानी नियन्त्रण गर्नको लागि विश्वव्यापि रुपमा फाइनन्सियल एक्सन टाक्क फोर्स ( एफएटिएफ) ले काम गर्दे आइरहेको छ । सम्पत्ति शुद्धिकरण निवारणको क्षेत्रमा काम गर्ने उदेश्यले एफएटिएफकाे  स्थापना गरिएकाे हाे ।

यसका अहिलेसम्म ४० राष्ट्र र अन्य निकायसहित ४० सदस्य रहेका छन् । यस अन्तर्गत पनि एपिजि अर्थात एशिया प्यासिफिक ग्रुप अन मनी लाउन्डरिङ्ग भन्ने संस्था छ । एफएटीफको स्थापन १९८९ मा भएको हो । जी ७ राष्ट्र, युुरोपियन काउन्सिल र ८ वटा अन्य देश मिलेर यसको सुुरुवात भएको हो ।  सम्पत्ति शुुद्धिकरण निवारण गर्ने क्रममा एफएटीएफले विभिन्न मापदण्डहरु बनाएको हुन्छ । कुुनै पनि देशको मुुल्यांकन यहि मापदण्डले तोकिएको अनुसार नै गर्ने हो ।

नेपाललाई एफएटीएफले अहिले २ वर्षको लागि ग्रे लिस्टमा राखेको छ । यसअघि यसबारे नेपालमा ३ पटक पारस्परिक मुुल्यांकन भएकाे थियाे। सुरुमा सन् २००५ सालमा मुुल्यांकन भएको हाे भने त्यसपछि सन् २०१० मा भएको थियो । सन् २०१५ मा पनि मुुल्यांकन गर्न लागेको थियो । यधपि, कोभिडले त्यो हुन सकेन् । त्यसकारण  २०२३ मा नेपालको तेस्रो मुुल्यांकन भयाे ।

नेपाल २००९ देखि २०१४ सम्म ग्रे लिस्मा नै पुगेको थियो । अहिले नेपालसहित एफएटीएफले २ वटा देशलाई ग्रे लिस्टमा राखेको छ । नेपाल अलि बढी   सम्पत्ति शुुद्धिकरणलेकाे  कारण नै ग्रे लिस्टमा परेकाे देखिएको छ ।

(टेलिभिजन कार्यक्रम कुुरा पैसाको नयाँ अंकमा यस पटक सम्पत्ति शुद्धिकरण र एफएटीएफकाे विषयमा नेपाल राष्ट्र बैंकका पूर्व निर्देशक श्याम कृष्ण दाहालसँग कुराकानी गरिएको छ )